Δικηγορικός Σύλλογος

Βασιλικό διάταγμα ιδρύσεως Πρωτοδικείου Μεσολογγίου και συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων επι του νομοσχεδίου για την ίδρυση πρωτοδικείου Αγρινίου.

Στην πρώτη εικόνα παρουσιάζεται το Βασιλικό Διάταγμα Ιδρύσεως Πρωτοδικείου Μεσολογγίου της 5ης Νοεμβρίου 1834.

Στην δεύτερη εικόνα παρουσιάζεται δημοσίευμα της εφημερίδας Πρωίας της Κυριακής 4 Νοέμβρη 1934 σχετικά με την συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων επι του νομοσχεδίου για την ίδρυση πρωτοδικείου Αγρινίου. Το δημοσίευμα αναπαράγει δήλωση των παρατριχώνιων βουλευτών (περιοχής Αγρινίου) ότι αναλαμβάνουν τα έξοδα ίδρυσης εφετείου Αιτωλοακαρνανίας με έδρα το Μεσολόγγι εφόσον ιδρυθεί πρωτοδικείο στο Αγρινίο.

19ος αιώνας

Το Μεσολόγγι έχαιρε πάντα ιδιαίτερης εκτιμήσεως, ως ιερός τόπος, λόγω της Εξόδου και της μεγάλης προσφοράς αίματος κατά τον αγώνα για την ανεξαρτησία, και, καθώς λέγεται, ειδικής μεταχείρισης, ως τόπος καταγωγής των επιφανών πολιτικών Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, Σπυρίδωνος Τρικούπη και Χαριλάου Τρικούπη.

Πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας και της επαρχίας Μεσολογγίου ήταν έδρα Πρωτοδικείου και Ειρηνοδικείου το δε 1833, όταν ιδρύθηκαν τα τρία πρώτα δικαστήρια, το ένα, στο οποίο υπαγόταν η δυτική Στερεά Ελλάδα και η δυτική Πελοπόννησος, είχε την έδρα του στο Μεσολόγγι. Με 6.300 κατοίκους το 1879 και 9.500 το 1889, το Μεσολόγγι είχε 40 με 50 δικηγόρους. Κατά την απογραφή του 1879 απογράφονται 36 δικηγόροι στην πόλη και 48 σε όλη την επαρχία, ενώ την ίδια χρονιά δημοσιεύεται στην «Ώρα» κατάλογος με τα ονόματα 39 δικηγόρων, που σημειώνεται ότι αποτελούσαν «σύμπαντα τον δικηγορικόν σύλλογον Μεσολογγίου».

Καθώς σώζονται δημοσιεύσεις ορισμένων ψηφισμάτων των δικηγόρων του Μεσολογγίου, που αναφέρουν και όλα τα ονόματα των υπογραφόντων, έχουμε διάφορες ονομαστικές καταστάσεις τους, διαφορετικών χρονολογιών, που όμως δεν είναι πλήρεις: 19 δικηγόροι υπέγραψαν το 1875 δήλωση κατά του Βούλγαρη¨ 39 υπέγραψαν το 1879 ψήφισμα που εκδόθηκε για το θάνατο του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη¨ 23 υπέγραψαν το 1885 ψήφισμα που εκδόθηκε για το θάνατο του συμπολίτη τους γιατρού Αθανασίου Δροσίνη, 22 υπέγραψαν το 1886 συγχαρητήριο τηλεγράφημα προς τον Χαρίλαο Τρικούπη και 31 υπέγραψαν το 1896 ψήφισμα που εκδόθηκε για τον θάνατο του ίδιου πολιτικού. Στον «Οδηγό» όμως του 1892 αναφέρονται ονομαστικά 45 δικηγόροι.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Μεσολογγίου είναι μάλλον ο τρίτος σύλλογος που ιδρύθηκε, μετά από αυτούς των Αθηνών και τη Καλαμάτας: τον Μάιο του 1866 σε έκτατη συνέλευσή τους οι Μεσολογγίτες δικηγόροι αποφάσισαν την ίδρυσή του, εκλέγοντας ως πρόεδρο τον Α. Ροντήρη. Πιθανόν να πρόκειται για τον Αθανάσιο Ροντήρη, βουλευτή, υπουργό Ναυτικών στη κυβέρνηση Βούλγαρη το 1864 και μετέπειτα καθηγητή του διοικητικού δικαίου.

Ο Ροντήρης έσπευσε να ανακοινώσει στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών την ίδρυση του συλλόγου, προτείνοντάς του στενή συνεργασία. Ο σύλλογος των Αθηνών ανταποκρίθηκε αμέσως, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τον σκοπό των δύο συλλόγων όχι μόνον «ευγενή» αλλά και «ιερό».

Αμέσως μετά την ίδρυσή του, ο Δικηγορικός Σύλλογος Μεσολογγίου ασχολήθηκε με τα θέματα που απασχολούσαν ιδιαίτερα τα μέλη του. Καταρχήν συνέταξε υπόμνημα σχετικά με την κακή κατάσταση των δικαστηρίων, το οποίο απέστειλε στα τέλη Μαΐου στον υπουργό Δικαιοσύνης, τον Μεσολογγίτη Επαμεινώνδα Δεληγιώργη. Ο Δεληγώργης, στον οποίο είχε υποβληθεί και αντίστοιχο υπόμνημα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, δεν έδωσε συγκεκριμένη απάντηση και η κατάσταση δεν βελτιώθηκε σύντομα αισθητά.

Ο σύλλογος στο υπόμνημά του διαμαρτυρόταν για την καθυστέρηση στην έκδοση των αποφάσεων, την αποφυγή έκδοσης οριστικών αποφάσεων, την απώλεια εγγράφων ή και ακόμη ολόκληρης της δικογραφίας, την έλλειψη ζήλου των δικαστών, την ολιγωρία τους όσον αφορούσε στην τήρηση των διατάξεων της πολιτικής δικονομίας και τέλος την έλλειψη τακτικής διάσκεψης πριν από την έκδοση των αποφάσεων, που εκδίδονταν συνήθως μόνο από τον εισηγητή. Πρότεινε δε στη συνέχεια μέτρα, τα οποία θεωρούσε κατάλληλα για τη θεραπεία των κακώς εχόντων. Το υπόμνημα, κατά παράκληση του συλλόγου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, δημοσιεύθηκε αργότερα και στην «Εφημερίδα Νομική και των Αγγελιών».

Ο σύλλογος στις επόμενες συνεδριάσεις του ασχολήθηκε με επί μέρους θέματα της νομοθεσίας, που κατά τη γνώμη του έπρεπε να τροποποιηθούν. Έτσι για παράδειγμα πρότεινε την κατάργηση του θεσμού της απόπειρας συμβιβασμού, η οποία είχε συνήθως μόνο αποτέλεσμα την αύξηση της δαπάνης και την καθυστέρηση της ολοκλήρωσης της διαδικασίας.

Τον επόμενο χρόνο ο σύλλογος απέστειλε νέο υπόμνημα στην «Εφημερίδα Νομική και των Αγγελιών», αναφερόμενο στη συνταξιοδότηση δικηγόρων που είχαν διατελέσει δημόσιοι υπάλληλοι πριν να διορισθούν και οι οποίοι, καθώς προσμετρούσαν στα συντάξιμα χρόνια τους την προηγούμενη υπηρεσία τους, μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν ως δικηγόροι ακόμη και ημέρες μόνον μετά τον διορισμό τους.

Η επόμενη αναφορά στον σύλλογο που συνάντησα, ήταν το 1875, όταν εξέδωσε στις 2 Απριλίου δήλωση καταδικάζοντας την παραβίαση του Συντάγματος. Τη δήλωση υπέγραφαν 19 δικηγόροι, υπογράφοντες ως μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου: Σπ. Ψωμάκης, πρόεδρος μάλλον του συλλόγου κατά την περίοδο 1875-1879, Ιωάννης Αλεξανδρόπουλος, Ζαφείριος Βαλβης, Δημήτριος Βουλπιώτης, βουλευτής Ευρυτανίας και μετέπειτα υπουργός Δικαιοσύνης, Σπ. Βουλπιώτης, Δημήτριος Δεσποταίος, μετέπειτα βουλευτής Ναυπακτίας, Δημήτριος Δημητριάδης, Συμεών Ζορμπάς, Χρήστος Καψάλης, μετέπειτα πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Τηλέμαχος Κωτσάκης, Αθανάσιος Παπακώστας, πολιτευόμενος στην επαρχία Ναυπακτίας, Ιωάννης Ράγκος, Ανδρέας Σκάκας, Τιμολέων Τσαγκαράκης, μετέπειτα πρόεδρος του συλλόγου, Αχιλλεύς Τσιμπουράκης, πρόεδρος δημοτικού συμβουλίου Μεσολογγίου και πολιτευόμενος στην επαρχία Τριχωνίας, Αλέξανδρος Χαλκιόπουλος, Δ.Γ. Ψωμάκης, Κωνσταντίνος Ψωμάκης και ο μετέπειτα βουλευτής Μεσολογγίου Μιλτιάδης Γουλιμής, για τον οποίο είπε ο Χαρίλαος Τρικούπης το γνωστό «ανθ’ημών ο κύριος Γουλιμής».